Ашмяны, як важны гандлёвы цэнтр, на працягу многіх стагоддзяў прыцягвалі прадстаўнікоў многіх нацыянальнасцей і веравызнанняў. Больш за 300 гадоў наш горад з’яўляўся месцам пражывання яўрэйскай абшчыны. Яе прадстаўнікі займалі важнейшыя пазіцыі ў эканоміцы Ашмян, валодалі вядучымі прамысловымі прадпрыемствамі.
Нягледзячы на тое, што на сённяшні дзень у горадзе засталося некалькі яўрэйскіх сем’яў, спадчына гэтай нацыянальнасці да гэтага часу з’яўляецца часткай жыцця ашмянцаў. У чарговы раз да праблемы яўрэйскай гісторыі і культуры звярнуліся ў Ашмянскім краязнаўчым музеі імя Ф.К. Багушэвіча. Стаўшая традыцыйнай гістарычная гасцёўня прайшла ў гэты раз пад назвай «Ля вытокаў праўды» і была прысвечана яўрэйскай спадчыне Ашмян.
15 лістапада ў сценах музея сабраліся даследчыкі яўрэйскай тэматыкі, сведкі ваенных гадоў, настаўнікі гісторыі і кіраўнікі школьных музеяў, навучэнцы агульнаадукацыйных школ горада. Вядучыя мерапрыемства Ірына Бусловіч і Святлана Чарняк пазнаёмілі гасцей з гісторыяй яўрэйскай абшчыны Ашмян, асаблівасцямі вераванняў, трагедыяй Ашмянскага гета і пасляваенным жыццём яўрэяў у Ашмянах.
Настаўнік сярэдняй школы № 3 Ядзвіга Прасалоўская, якая ўжо шмат гадоў даследуе тэму побыту, кухні, пахавання ашмянскіх яўрэяў, пазнаёміла прысутных са сваім вопытам у гэтай галіне. Наколькі важныя ўспаміны жывых сведак тых далёкіх гадоў! 81-гадовая жыхарка райцэнтра Галіна Пятроўна Багдановіч распавяла аб даваенным жыцці ў Ашмянах, а таксама падзялілася ўспамінамі аб расстрэле яўрэяў у 1941 годзе.
Цэнтрам створанага ў гады Вялікай Айчыннай вайны гета стала сінагога, а ў пасляваенны час яна была ператворана ў склад. Няма, напэўна, ні аднаго жыхара горада, які хаця б мімаходам не задумваўся пра лёс самотна стаячага цаглянага будынка ў цэнтры горада. З гісторыяй будаўніцтва і архітэктурнымі асаблівасцямі ашмянскай сінагогі прысутных пазнаёміла дырэктар музея Настасся Навіцкая.
Лагічным працягам стала выступленне дзесяцікласніцы Кальчунской сярэдняй школы Карыны Пяткевіч «Сімвал льва ў іудзейскай культавай архітэктуры». Навучэнка пад кіраўніцтвам педагога Вольгі Навіцкай не проста правяла поўнае даследаванне дадзенай тэмы, але і з дапамогай аднакласнікаў выканала макет льва з франтона Ашмянскай сінагогі.
На працягу ўжо многіх стагоддзяў немагчыма ўявіць сабе ні адно яўрэйскае свята без яскравых «Хавы нагілы» або «Тум-балалайкі». Менавіта гэтыя кампазіцыі прагучалі ў выкананні выкладчыкаў Ашмянскай дзіцячай школы мастацтваў Таццяны Чэрскай Ірыны Асмольскай.
Нягледзячы ні на што габрэйскія спадчына горада жыве: дамы са стогадовай гісторыяй сталі месцам пражывання сучасных ашмянцаў, па-ранейшаму ў горадзе працуе дражджавы завод Лейбы Стругача, сінагога — аб’ект наведвання шматлікіх турыстаў. Пакуль гэтыя помнікі існуюць — жыве злучальная повязь часоў; страціўшы яе, мы згубім частку аблічча і частку душы нашага горада.
Добавить комментарий